Gabiony (od włoskiego słowa „gabbione” – duża klatka) to inaczej kosze szańcowe. Są prostopadłościennymi elementami budowlanymi, służącymi do wzmacniania skarp, nasypów ziemnych oraz brzegów rzek. Można ich używać nie tylko w charakterze ściśle praktycznym, ale także jako ozdobnych elementów architektonicznych. Są jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań w budownictwie drogowym i wodnym.

Jak wygląda gabion?

Ten element architektoniczny ma najczęściej formę dużego kosza o kształcie prostopadłościanu (stąd nazwa „kosz szańcowy”). Rusztowanie kosza wykonuje się z prętów, na których rozpięta jest siatka stalowa. Kosz taki wypełnia się kamieniami lub żwirem. Jego objętość wynosi od 0,25 do 4 m³, zależnie od tego, do czego będzie służył poszczególny gabion.

Pierwotnie gabiony były okrągłe i plecione z wikliny. Ich pierwszym zastosowaniem – na co wskazuje nazwa – była budowa umocnień, wałów i szańców, zwłaszcza w warunkach polowych. Obecnie – jak wskazaliśmy we wstępie do niniejszego artykułu – kosze szańcowe wykorzystywane są głównie w celach pokojowych. Dzięki nim można bezpiecznie budować drogi na terenach górzystych lub zalewowych, bez ryzyka zapadnięcia się szosy wytyczonej brzegiem rzeki lub wzdłuż niestabilnego, górskiego osuwiska.

Jak produkuje się gabiony?

Współczesne, masowo produkowane kosze gabionowe wytwarzane są przy użyciu poziomego ceownika. Zastępuje on znakomicie stalowe druty. Powstałe przy jego użyciu rusztowania gabionowe są dużo sztywniejsze, co poszerza możliwości ich stosowania.

Czy gabiony można wykorzystać w budownictwie, powstającym na użytek prywatny?

Zbudowane z gabionów mury są pełne, doskonale tłumią dźwięki spoza ogrodzonego nimi terenu, a poprzez to doskonale chronią prywatność. Można budować z nich również szańce, stabilizujące znajdujące się na terenie posesji skarpy i brzegi formacji wodnych (np. ogrodowego stawu).

Jeśli zdecydujesz się na wykonanie własnej konstrukcji z koszy gabionowych, pamiętaj o zastosowaniu specjalnych słupów stabilizujących. Bez nich kosze szańcowe będą niestabilne, co może skutkować zawaleniem zbudowanego z nich muru czy wału.

Czy gabiony wciąż „służą” w wojsku?

Tak! To uniwersalne i ponadczasowe rozwiązanie inżynieryjne wciąż jest wykorzystywane do celów militarnych. Pewnego rodzaju ciekawostką jest to, że udoskonalona przez amerykańskich inżynierów wojskowych wersja gabionu (tzw. „HESCO barrier”) była na dużą skalę wykorzystywana przez zachodnie wojska w Iraku i Afganistanie do budowy czasowych umocnień i wewnętrznych osłon przeciwko ostrzałowi przeciwnika w bazach wojskowych. Gabion bowiem świetnie zastępuje worek z piaskiem, który jest od niego mniej odporny na ostrzał, a przy tym uciążliwy w napełnianiu.